HISTORIA
Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana w 1473 r. pod nazwą Jakimowicze. Była wówczas
własnością Stanisława z
Kosowa.
Stara Wieą była tradycyjnym ośrodkiem włości węgrowskiej, która obejmowała dobra ziemskie skupione wokół Starej Wsi, Węgrowa sięgając Kupientyna koło Sokołowa Podlaskiego, dlatego też nie doczekaliśmy się w Węgrowie na założenie rezydencjonalne, ponieważ kolejni właściciele miasta mieszkali w tej wiejskiej, ustronnej siedzibie.
W XVI w. Stara Wieś należała do możnego rodu litewskiego Kiszków. W 1593 r. przeszła w ręce Radziwiłłów jako wiano Anny Kiszczyny, ostatniej dziedziczki rodu, która wyszła za księcia Krzysztofa Radziwiłła, hetman polnego litewskiego. Syn Krzysztofa, Janusz Radziwiłł był jednym z przywódców rokoszu Zebrzydowskiego i dlatego wolał na stałe przebywać na bezpieczniejszym dla niego terenie Gdańska oraz za granicą. Wcześnie osierocił młodocianego syna, Bogusława. Do czasu uzyskania pełnoletności przez młodego księcia, majątkiem w jego imieniu zarządzał stryj, Krzysztof.
Według inwentarza z 1619 r. w rezydencji, otoczonej "parkanem (palisadą) z baszteczkami" i fosą, głównym budynkiem był murowany, trzykondygnacyjny pałac na planie litery T, z wieżą zegarową na osi zwieńczoną "baniastym" hełmem. Fasadę flankowały dwie ośmioboczne wieżyczki. Sądząc z opisu pałac w Starej Wsi był bogato wyposażoną rezydencją, godną wielkiego rodu. W pałacu tym
książę Bogusław gościł króla Jana Kazimierza w 1650 r.
W czasie "potopu" Bogusław Radziwiłł przyłączył się do Szwedów, chcąc uzyskać dla siebie udzielne księstwo. Plenipotent Radziwiłła, Jan Pękalski pospiesznie ufortyfikował pałac umocnieniami bastionowymi. W liście do księcia donosił: "Pewnie by i mnie w żywocie nie stało i poddanych by naginęło (...) a gdym się okopał, ufortyfikował sztakietami, gdzie się byli mieszczanie, kupcy i Żydzi swoi i cudzy z taborami i dostatkami swymi zwieźli, przyciągnęło chorągwi 26 z pułkownikami Łukomskim i Korotkiewiczem i obległo mnie ( 11 II 1656)"Pękalski, Listy.
Musiały być to solidne fortyfikacje, skoro konfederaci walczący ze Szwedami i ich stronnikami zrezygnowali ze szturmu. Ślady jednego z bastionów można oglądać do dziś dnia w parku pałacowym.
W 1664 roku niesławny zdrajca z okresu szwedzkiego "potopu", książę koniuszy Bogusław Radziwiłł, sprzedał całą włość podskarbiemu wielkiemu koronnemu, Janowi Kazimierzowi Krasińskiemu herbu Ślepowron. Przez okres władania tego rodu miejscowość nosiła nazwę Krasny Dwór (Krasnydwór, Krasnodwór). Po Krasińskich pałac przeszedł drogą spadku z ręką Barbary Krasińskiej do rodziny Świdzińskich (1762), następnie Ossolińskich, Jezierskich, Golicynów (1840, po małżeństwie Marii z Jezierskich z rosyjskim księciem Sergiuszem Golicynem ), ponownie Krasińskich (1879), Gerliczów i znowu Radziwiłłów (1905).
Zdewastowany i ograbiony przez wojska sowieckie w 1944 r., użytkowany był po wojnie przez różne instytucje państwowe, po czym opuszczony i pozostawiony w ruinie. W początkach lat siedemdziesiątych pałac przejął Narodowy Bank Polski i wyremontował na centrum wypoczynkowo-szkoleniowe.
W ostatnich latach pałac został zamknięty dla wszelkiej turystyki. Szkoda, że obecni właściciele odcinają się od kontaktów z miejscowym środowiskiem, z którego pałac wyrósł i dzielił jego losy przez ponad 300 lat swojego istnienia. Ta przydługa hibernacja to stan niezdrowy i nienaturalny.
PAŁAC
Pierwsza rezydencja powstała prawdopodobnie w końcu XVI
w. w czasach panowania Kiszków. Opisy z początku XVII w. mówią o
okazałym, trójkondygnacyjnym pałacu, z wieżą zegarową na osi,
otoczonym fosą i "palisadą wzmocnioną dziewięcioma
baszteczkami". W połowie XVII w. powstały nowoczesne fortyfikacje
bastionowe. Barokową rezydencję przebudowywano do 1843 roku na
zlecenie księcia Sergiusza Golicyna, który otrzymał Starą Wieś jako
posag Marii Jezierskiej, córki Stanisława. Nieznany architekt, zgodnie
z duchem romantyzmu, nadał starym murom modny w tej epoce wygląd
angielskiego zamku z epoki elżbietańskiej. Romantyczna była także
przyczyna tej przebudowy- opisywana przez pamiętnikarzy z epoki wielka
miłość księcia do jego pięknej żony.
Wnętrza przebudowane zostały w latach 1859-63 według
projektów znanego architekta, Bolesława Podczaszyńskiego. Hall i
reprezentacyjne pomieszczenia na piętrze otrzymały wystrój
inspirowany sztuką angielską. Zaliczają się do najlepszych
realizacji neogotyku w sztuce polskiej. W fasadzie pałacu umieszczone
zostały stiukowe kartusze herbowe kolejnych właścicieli i ich małżonek:
u szczytu herb rodowy książąt Golicynów (własny) oraz Nowina
Jezierskich z Pieleszem Jelskich, poniżej Junosza Bielińskich i Lis
Sapiehów zaś pod nimi widnieje Ślepowron Krasińskich i Rola Gawrońskich,
umieszczone tam w 1879 r. na pamiątkę Kazimierza Krasińskiego i jego
żony, Józefy z Gawrońskich.
|
|
-
|
PARK
Park o powierzchni ponad 30 ha przechodzi w zespół leśny.
Pozostały zatarte ślady dawnej koncepcji parku krajobrazowego- aleje i
szpalery drzew, kanały z mostkami, polany widokowe i okazy starodrzewu.
Dwa duże stawy, większy z wyspą pośrodku. Wypływa z niego rzeczka
zasilająca niegdyś fosę otaczającą fortyfikacje.
POMNIK - SKRZYDŁO
Na skraju szosy, przy ogrodzeniu pałacowym, pomnik w kształcie skrzydła samolotu, wystawiony w 1989 r. Przypomina on mało znany fakt, że w dniach 4-7 września 1939 r. załogi polskiego 15. lotniczego dywizjonu bombowego startujące z tutejszego lotniska dokonały najsilniejszych w czasie wojny obronnej nalotów na niemieckie kolumny pancerne, m.in. w rejonie Różana.
KOŚCIÓŁ
Po przeciwległej stronie szosy warto zwrócić uwagę na neogotycki kościół wystawiony w latach 1866-71 (również projektu Podczaszyńskiego), na miejscu drewnianego z początku XVIII w. W ołtarzu głównym uwagę zwraca XVIII-wieczny obraz przedstawiający św. Michała Archanioła, patrona świątyni. Na cmentarzu znajduje się grób powstańców 1863 r. oraz mogiły ponad 80 polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. |